Mədəniyyət
10:39, 19 Noyabr 2025
Qarabağ xanəndəlik məktəbi Azərbaycan muğam sənətinin inkişaf trayektoriyasında strateji dönüş nöqtəsi kimi çıxış edir. Məktəbin fundamental əsasları XIX əsrin sonu – XX əsrin əvvəllərində qoyulmuş, Cabbar Qaryagdoğlu və Seyid Şuşinski kimi sənətkarların yenilikçi ifa üslubları, peşəkar təsnifatları və estetik konseptləri ilə institusionallaşmışdır. Onların yaratdığı metodoloji baza sonrakı nəsillərin ifa mədəniyyətini formalaşdıran dayanıqlı bilik ekosisteminə çevrilmişdir.
Məktəbin aparıcı xüsusiyyəti melodik konstruksiyanın, ritmik-dramaturji xəttin və emosional improvizasiya modelinin kompleks sintezidir. Hər bir muğam məqamı dinləyicidə psixoloji rezonans yaradan estetik ardıcıllığa malikdir. Bu sistem yalnız professional ifaçılar üçün deyil, geniş auditoriya üçün də yüksək mədəniyyət kapitalı yaradır və muğamın tədrisində unikal platforma funksiyasını icra edir.
Qarabağ xanəndəlik məktəbi Azərbaycan mədəniyyətində təkcə musiqi mirasının deyil, milli kimlik arxitekturasının, tarixi yaddaş menecmentinin və estetik siyasətin strateji dayağı kimi çıxış edir. Sovet dövründə metodoloji çərçivələr müəyyən ideoloji transformasiyalardan keçsə də, məktəb öz sənətkar kodunu qoruyaraq kreativ adaptasiya mexanizmləri ilə inkişafını davam etdirmişdir.
Bu gün məktəb modern musiqi idarəçiliyinin tələblərinə uyğun olaraq klassik irsi innovativ yaradıcılıq modelləri ilə birləşdirən çevik bir mədəniyyət institutu kimi fəaliyyət göstərir. Ustad Sabir Abdullayevin pedaqoji və səhnə performansında yaratdığı keyfiyyət standartları bu sistemin əsas referans nöqtəsidir. Onun konseptual yanaşması – Xan Şuşinskinin estetik xətti ilə sintez olunaraq – Güllü Muradova kimi təcrübəli ifaçılar tərəfindən Asəf Zeynallı adına Musiqi Kollecində sistemli şəkildə yeni nəslə ötürülür və peşəkar ifa mühitinin davamlı inkişafına real dəyər yaradır.
Mədəniyyətin global transformasiya kontekstində Azərbaycan muğamının beynəlxalq səviyyədə tanıdılması üçün aparılan institusional təşəbbüslər xüsusi strateji əhəmiyyət daşıyır. Bu çərçivədə Mehriban xanım Əliyevanın mədəniyyət idarəçiliyi sahəsində həyata keçirdiyi layihələr muğamın qlobal brend kimi mövqeyini gücləndirir, xanəndəlik məktəbinin intellektual kapitalını yüksəldir və dünya mədəniyyət xəritəsində Azərbaycan musiqisinin rolunu sistemli şəkildə genişləndirir. Bu təşəbbüslər gənc ifaçılar üçün innovativ mentorluq mühitinin yaradılmasına və improvizasiya bacarıqlarının inkişafına institusional stimul verir.
Qarabağ xanəndəlik məktəbi yalnız musiqi irsinin deyil, milli ruhun strateji kodudur. Onun hər səsində tariximizin akustik izi, həsrətimizin energetik yükü, sevgimizin lirizmi və vətənpərvərliyimizin emosional dinamizmi yaşayır. Bu məktəbin davamçıları təkcə sənətkar deyil, milli kimliyimizi qlobal müstəvidə təmsil edən mədəniyyət diplomatlarıdır. Onların hər ifası Azərbaycan musiqisinin uzunmüddətli dayanıqlılığını təmin edən kreativ enerjini formalaşdırır.
Bu gün Qarabağ xanəndəlik məktəbi ustadların fədakarlığı və Mehriban xanım Əliyevanın strateji dəstəyi nəticəsində xalqımızın mənəvi sərvətlər sistemində dayanıqlı mədəni yenilənmə modelinə çevrilmiş, milli brendimizin davamlı inkişafını təmin edən əsas estetik platforma kimi yaşayır.
