Növbədənkənar qanunvericilik seçkiləri, Milli Məclisin buraxılması... Son günlər bütün söhbətlərin mərkəzində siyasi xəbərlər dayanır.

Uşaqlar da son dövrlərin çox gərgin siyasi atmosferindən kənarda qalmayıb.

Siyasət Fransada hər evə girib. Avropa seçkilərindən və Milli Assambleyanın buraxılmasından bəri xəbərlər səs-küy salır və siyasi seriallar çox populyardır. Uşaqlar da bu ab-havadan əskik olmur və öz aralarında söhbətlər dinləyir, suallar verir, bu haqda danışırlar.

Bu gənclər ilk dəfə Avropa seçkilərində səs veriblər və bunu həyatları boyu xatırlayacaqlar.

HuffPost hüquqşünas və yazıçı, Uşaqlara izah edilən Siyasət (red. La Deviation) kitabının müəllifi Denis Langlois-dən övladları ilə bu çox tez alışan mövzuya necə yanaşmalı və bunu nə vaxt etməli olduğunu soruşdu. İçimizdə daşıdığımız qərəzlər, fikirlər və qərəzlərlə.

HuffPost. Övladlarınızla siyasət haqqında danışmalısınız və danışırsınızsa, neçə yaşdasınız?

Denis Lanqlois. Uşaq maraq göstərməyə və ya sual verməyə başlayanda. Bu, 6 yaşında və ya 12 yaşında baş verə bilər. Ya da heç vaxt: bununla maraqlanmayan uşaqlar var, necə ki, onunla maraqlanmayan böyüklər var. Bizi bu barədə danışmağa vadar edən vəziyyətlərdir. İndiki şəraitdə düşünürəm ki, bir çox ailələrdə biz siyasətdən danışırıq. Uşaqlar isə valideynlərinin ona olan marağını izləyirlər.

Bunu məktəbdə də eşidirlər, küçələrdəki plakatlara, nümayişlərə baxırlar. Bundan qaça bilməzlər. Və onlar üçün klik edərsə, cavab verməsi vacib olan suallar verirlər.

Bu barədə danışarkən obyektiv ola bilərikmi? olmağa çalışmalıyıq?

Biz obyektiv ola bilmərik və bu lazım deyil. Uşaq, hər halda, artıq valideynlərinin təsiri altındadır. Uşaqların üçdə ikisi siyasi cəhətdən qərarlıdır və həyatları boyu valideynlərinin siyasi baxışlarını mənimsəyəcəklər.

Digər tərəfdən, bundan sui-istifadə etməməli, intellektual dürüstlük nümayiş etdirməliyik. Onlara nə düşündüyümüzü izah etməliyik, həm də fərqli düşünən insanlar var. Və burada biz emosional çərçivədən ayrılırıq və bir növ vətəndaş təlimatına daxil oluruq. Ancaq bu, valideyndən xeyli səy tələb edir. Bizim ötürdüklərimiz siyasi fikirlərdən daha çox dəyərlərdir.

Çox vaxt uşaq valideynlərinin fikirlərini şifahi şəkildə ifadə etməsə belə, bilir. Çünki o, fikir verib ki, məsələn, bu və ya digər siyasətçi televiziyada çıxış edəndə valideynlərinin müəyyən reaksiyası olacaq və ya müəyyən irad bildirəcək.

Bütün suallara cavabımız olmalıdırmı?

Xeyr, əslində "bilmirəm" demək və hətta uşağınızla birlikdə cavab axtarmağı təklif etmək çox yaxşıdır. Birlikdə araşdırma aparmaq çox öyrədicidir və əyləncəli tərəfi ola bilər. Uşaq tez-tez çox sərt suallar verir ki, bu da böyükləri kodlarından və adətən istifadə etdiyi terminlərdən məhrum etməyə məcbur edir.

Uşaqlarınızı seçki məntəqəsinə, yoxsa nümayişə aparmalısınız?

Gedin övladlarınızla səs verin, niyə olmasın. Ancaq əvvəlcə uşaq razılaşmalıdır. Söhbət onu öz iradəsinə zidd olaraq seçki məntəqəsinə sürükləməkdən getmir. Əvvəlcə bunun nə olduğunu ona izah etməlisən, əks halda faydası yoxdur.

Nümayişlər üçün də eynidir. Əgər nümayişin məqsədini belə başa düşmürsə, mənasını anlamadığı adamın üzərinə lövhə yapışdırmaq bir az istismardır və heç bir məqsədə xidmət etmir. Daha sonra nümayişə çıxmaq istəyəndə və onu saxlaya bilməyəndə onu özünlə aparmaq normaldır. Amma başa düşmədikləri mesajları onlara göndərməkdən çəkinməliyik.

Məktəbdəki və ya gündəlik həyatdakı vəziyyətlər siyasət haqqında danışmaq üçün yaxşı bəhanə ola bilərmi?

Əlbəttə. Uşaq siyasi mühitdə inkişaf edir. Ailə hakimiyyətin həyata keçirilə biləcəyi və münasibətlərin siyasi ola biləcəyi bir mühitdir. Məktəbdə də səlahiyyət və strukturlar var. Siyasi situasiyalarla müqayisə oluna biləcək situasiyalar: haqsızlıqlar, təqiblər, davalar, meydançada özünü ortaya qoyan liderlər... Uşaq da böyüklər kimi özü də bilmədən siyasətlə məşğul olur.

Küçədə, bir mağaza sahibinin evində, məsələn, irqçilik və ya cinsiyyətçilik olduğu yerlərdə səhnələr baş verə bilər. Ya imkanınız varsa reaksiya vermək, ya da sonra baş verənləri izah edib nəyin səhv olduğunu izah etmək pis deyil. Nümunə götürmək və bu barədə danışmaq həmişə tərbiyəvi xarakter daşıyır. Bu onları göstərir.

• Tərcümə edəni Səfər Abbasov /zekainfo.az