Gələn ay Bakıda keçiriləcək COP29-un ölkələrə zərər və ziyan fondunun təfərrüatlarını aydınlaşdırmağa imkan verəcəyi gözlənilir.

İqlim baxımından həssas ölkələr 2025-ci ildə çoxdan gözlənilən zərər və zərər fondundan pul almağa başlaya bilər.

Bu fond iqlimlə bağlı təbii fəlakətlər nəticəsində aztəminatlı ölkələrə dəyən ziyanı kompensasiya etmək üçün nəzərdə tutulub. O, inkişafı boyu bir sıra maneələrlə qarşılaşdı, lakin nəhayət, gələn ilin əvvəlində onlara ən çox ehtiyacı olanlara vəsait axmağa başlaya bilər.

Maliyyələşdirmə gələn ilin noyabrında Bakıda keçiriləcək COP29-un prioritetlərindən biridir və iqlim ədaləti üçün bu mühüm alətin gələcəyi bu danışıqlardan asılı ola bilər.

İqlim dəyişikliyinə həssas olan ölkələrə pulu necə paylamaq olar?

"Maliyyə ÇNL" adlandırılan gələn ay Bakıda keçiriləcək konfransın ölkələrə zərər və ziyan fondunun təfərrüatlarını aydınlaşdırmağa imkan verəcəyi gözlənilir.

Lakin iki iqlim ÇNL arasında bir çox prosedur məsələləri həll olundu və nəhayət irəliləyiş əldə edildi ki, bu pullar ehtiyacı olan ölkələrə çatdı.

Fonda nəzarət etmək üçün şura təyin edildi, institusional qərargah kimi Dünya Bankı (mübahisəli) və ev sahibi ölkə kimi Filippin seçildi.

İdarə Heyəti sentyabrın sonunda ÇNL-dən əvvəlki iclasda dövlət və özəl banklarda işləmiş amerikalı seneqallı İbrahima Şeyx Dionqu fondun icraçı direktoru vəzifəsinə rəsmi olaraq işə götürdü.

Azərbaycanda keçirilən iclasda fondun idarə heyəti ilk dəfə 2025-ci ildə vəsaitlərin verilməsi üçün mühüm hazırlıq işlərini də başa çatdırıb.

“Bakıdakı bu sıçrayış iqlim dəyişikliyi ilə bağlı tədbirlərin həyata keçirilməsində mühüm addımdır”, - deyə COP29-un prezidenti vəzifəsinə təyin edilmiş Muxtar Babayev bəyanatında bildirib.

"Bu, bir çox insandan uzun illər əzmkarlıq və iqlim böhranının ön cəbhəsində olanların ehtiyaclarına daimi diqqət yetirdi."

COP29-un sədrliyi əlavə etdi ki, bu ilki iqlim konfransından bu vədləri təcili ehtiyacı olan icmalar üçün maddi maliyyələşdirməyə çevirmək üçün pul vəd etmiş ölkələrlə işləmək üçün istifadə etməyə ümid edir.

Zərər və zərər üçün 30 illik mübarizə

Operativ itkilər və zərərlər fondunun yaradılması uğrunda mübarizə uzun sürdü. Kiçik ada dövlətləri, Afrika ölkələri və iqlim ədaləti fəalları son üç onillikdə fondun ən güclü müdafiəçiləri arasında olublar.

Daha az inkişaf etmiş ölkələr iqlim dəyişikliyi səbəbindən fəlakətli itkilərə məruz qalan ölkələrə yardım üçün müraciət ediblər.

Əsası 2022-ci ildə Misirdə keçirilən COP27-də qoyulmuşdur. İqlim dəyişikliyi nəticəsində təbii fəlakətlərin vurduğu ziyanı kompensasiya etmək üçün aztəminatlı inkişaf etməkdə olan ölkələrə kömək etmək üçün fond yaratmaq barədə razılıq əldə edilmişdir.

Keçən il Dubayda keçirilən COP28 bu fondun effektiv yaradılması ilə bağlı tarixi qərarla başladığı üçün iqlimə həssas ölkələr qələbəni qeyd etdilər.

Ümumilikdə, o, iqlim konfransının sonuna qədər 634 milyon avrodan çox vəd aldı və iqlim ədalətinə mühüm öhdəlik kimi qiymətləndirildi.

Zərər və zərər fondları ehtiyaclardan çox geri qalır

Fondun müdafiəçiləri ümid edirdilər ki, zəngin ölkələr tərəflərin növbəti iqlim konfransına 12 ay qalmış öhdəlik götürəcəklər.

Lakin o vaxtdan bəri fond cəmi 720 milyon avroya qədər artıb. Zəngin ölkələrin fonda yeni töhfələrə səssiz qalması, ekspertlərin fikrincə, bu, lazım olandan çox geri qalır.

Fondun idarə heyətinə daxil olan 14 inkişaf etməkdə olan ölkə iddia edir ki, 2030-cu ilə qədər ildə əlavə 91 milyard avroya ehtiyac var, lakin hətta bu, tələb olunan məbləğdən də az ola bilər. Bəzi hesablamalara görə, inkişaf etməkdə olan ölkələrdə iqlim dəyişikliyi nəticəsində 2030-cu ilə qədər hər il təqribən 362 milyard avroya çatacaq və bu rəqəm arta bilər.

Sentyabrda Bahamiya Baş Naziri Phillip Davis Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyasında deyib: "Bu, iqlim dəyişikliyinin mənfi təsirlərinin artan xərclərini həll etmək üçün lazım olan trilyonlarla müqayisədə vedrədə bir damladır".

/Zekainfo.az